Okružno javno tužilaštvo Banjaluka, u današnjem organizacionom obliku, osnovano je Zakonom o javnim tužilaštvima Republike Srpske („Službeni glasnik“ RS 69/16) i sa svojom  područnom kancelarijom u Mrkonjić Gradu, teritorijalno pokriva 15 opština Republike Srpske (Banjaluka, Mrkonjić Grad, Šipovo, Ribnik, Prnjavor, Laktaši, Kneževo, Gradiška, Srbac, Kotor Varoš, Čelinac, Jezero, Istočni Drvar, Drinić, Kupres u RS), na kojem prostoru, prema nezvaničnim podacima, živi oko 420.000 stanovnika.

            Uloga tužilaštva u pravnom sistemu Republike Srpske najbolje je definisana članom 2. Zakona o javnim tužilaštvima RS („Službeni glasnik“ RS broj:69/16), u kojoj je rečeno da su tužilaštva samostalni državni organi, koji u okviru propisanih  prava i dužnosti, preduzimaju zakonom određene mjere u pogledu otkrivanja i gonjenja  učinilaca krivičnih djela i ulažu pravne lijekove radi zaštite zakonitosti. Nadležnost tužilaštva uže i preciznije je određena članom 43. Zakona o krivičnom postupku RS, u kojoj je rečeno da je osnovno pravo i dužnost tužioca otkrivanje i gonjenje učinilaca krivičnih djela.

     Iz ovih definicija proizilazi, da je tužilaštvo državni organ, koji ima isključivo pravo na krivično gonjenje lica za koje postoje osnovi sumnje da su počinila neko krivično djelo.

    Reforma pravosuđa, provedena 2003. godine, osim organizacionih promjena kako sudova, tako i tužilaštava, izmijenila je ukupno krivično zakonodavstvo u BiH – RS, na način da je umjesto evropskog-kontinentalnog prava, koje je do tad primjenjivano u praksi naših pravosudnih organa, uvedeno tzv. anglosaksonsko pravo, odnosno adversarni sistem koji je i danas u praksi domaćih pravosudnih organa pa tako i tužilaštva. Jedna od najvećih novina je činjenica da danas tužilac vodi istragu u odnosu na raniji sistem kada je to činio istražni sudija, a što je za posljedicu imalo povećanje efikasnosti krivičnog postupka, bez obzira na činjenicu da je tužilac dobio obavezu više u odnosu na raniji sistem. I drugi instituti uvedeni prije svega novim Zakonom o krivičnom postupku, ali i drugim zakonima i podzakonskim aktima uticali su na brže i efikasnije provođenje krivičnog postupka zbog čega je ocjena, nas iz tužilaštva, u odnosu na provedene reforme, pozitivna. Primjera radi, instituti kaznenog naloga, sporazuma o priznanju krivice, čitavog seta mjera kod maloljetnih izvršilaca krivičnih djela daju nam za pravo na ovakav zaključak.

     Tužilac pred sudom, kao državni organ, zastupa državu i njene interese ali i interese oštećenih građana (tužilac je advokat oštećenih), ali isto tako vodi računa i o pravima osumnjičenih, odnosno optuženih lica trudeći se da istinito i cjelovito utvrdi stanje stvari u svakom slučaju, obezbijedi dokaze koji terete osumnjičenog, odnosno optuženog, ali isto tako utvrdi i one činjenice koje mu idu u prilog imajući pri tom stalno na umu pretpostavku nevinosti, odnosno da se svako lice smatra nevinim dok se pravosnažnom sudskom presudom ne utvrdi njegova krivica i odgovornost.

    Svoje djelovanje tužilac zasniva na autoritetu funkcije koje obavlja i svom ličnom autoritetu, koga iskrenim i zakonitim radom, izgrađuje čitav svoj radni vijek ili bolje rečeno čitav život, imajući na umu da su pravda i pravičnost i dosljedna primjena zakona istinska načela kojima svaki tužilac stremi, po kojima radi ali i živi. Tako će biti i u buduće. 

                                                                                                                              Glavni okružni javni tužilac

                                                                                                                                        Mladen Mitrović